O AN: Sweet Movie

Stalinizmin Striptizi

Dušan Makavejev, Kara Dalga akımının ilk akla gelen yönetmenlerinden biridir kuşkusuz. Yugoslavyalı Makavejev her ne kadar ülkemizde WR-Misterije Organizma filmiyle tanınsa da üç yıl sonra 1974 yılında çektiği Sweet Movie, boynuz kulağa geçer misali çok daha cesur sahneleri ve sert eleştirileriyle yönetmenin filmografisine yerleşir. Kapitalizm ile olduğu kadar Stalinizm ile de problemleri olan Makavejev, filmlerinde her iki sisteme de eleştiri oklarını yöneltir. Lakin bunları yaparken klasik bir politik filmden çok daha farklı bir yol izler Makavejev. Sovyetler’in görünmeyen, gizli meselelerini tıpkı bir hafriyatçı gibi kazır durur. Sweet Movie’yi kapitalist sistem ve Sovyetler olarak iki bölümden ibaret olarak düşünebiliriz. Bunlardan Stalin’in Sovyetler’inin bir metaforu olan Kaptan Anna Planeta’nın potemkin zırhlısı içerisinde yarattığı komün hayatta yaşanılan bir sahne her ne kadar kabul edilemez görüntülere ev sahipliği yapsa da alt metinde söyledikleriyle çok çarpıcıdır.  

Sahne çocukların Anna’nın zırhlısında yer alan şekerlerle dolu odasına girmeleriyle başlar. Ortasında toz şekerden oluşan bir salıncak ve çevresinde çeşit çeşit şekerlerin olduğu bu oda haliyle çocuklar için büyüleyici bir yerdir. Lakin oda sadece şekerlerden ibaret bir yer değildir; duvarlarda Lenin, Stalin, Troçki, Marlon Brando gibi kişilerin resimleri, kurukafa üzerinde Pamuk Prenses resmi, çarmıha gerilmiş İsa figürü, Miss America amblemi ve daha neler neler… Oda oldukça karışık, göndermeleri bol olan bir mekândır. Tabii bu oda buz dağının görünen yüzüdür; zırhlının görülen yerleri birbirinden renkli ve eğlenceliyken görünmeyen kısımlarında çok daha farklı bir durum söz konusudur. Gördükleri karşısında kendilerinden geçen çocuklar içeriyi keşfetmeye çalışırken üzerini değiştirmiş olan Anna içeriye girer. Daha önce üzerinde savaş parkası varken şuan oldukça seksi bir gelinlik vardır. Çünkü bitmeyen bir savaşın komutanlarından olsa da yeni avları ile daha samimi bir şekilde buluşması gerekmektedir.  Bu nedenle seksi olması çok normaldir; Anna bugüne kadar şahit olmadığımız bir striptiz gösterisi sergileyecektir. Anna’nın kaptanı olduğu zırhlıyı Sovyetler, Anna’yı da o dönem Sovyetlerin lideri Stalin olarak düşünebiliriz. Zira Potemkin Zırhlısı Sovyetlerin bir alegorisidir. Bu durumda Makavejev Stalin’e duvarda kocaman resmi olan Troçki-Troçki, Stalin’in en büyük düşmanıdır- karşısında stripriz yaptırır. Anna sergileyeceği ritüeline başlamadan önce şekerle bir nevi kendini kutsar. Aslında şekerleri cephanelik olarak düşünmek gerek. Zira odanın duvarında yazan ‘’Hayatta Kal’’ yazısı tam da savaşın içinde olunduğunun ispatıdır. Bu beyazlar içerisinde melek misali süzülerek çocuklarla ilgilenen ve yavaş yavaş her birine üzerindeki gelinlikten parçalar çıkararak veren Anna, çocukları baştan çıkarmak için birbirinden cezp edici hareketler yapar. Lakin bu nefes kesici cazibe ne yazık ki öldürücü bir cazibedir. Ki daha önceki sahnelerde Anna’nın ağzından zırhlının içerisinde çok sayıda ceset olduğunu dinleriz. Burada Sovyetler Birliği topraklarının altında yatan binlerce ceset-özellikle Katyn Katliamı’nda ölenler- böylece ima edilir. Anna’nın üzerinden çıkan her bir parçayı kutsalmış gibi vücutlarına dâhil eden çocuklar, büyülenmiş bir şekilde onu izlerler. Artık sonunu başını düşünecek durumları yoktur; onlar bu cazibenin kollarına bırakmışlardır kendilerini. Anna ilk avını perde arkasına çekerken biz önümüzde duran kocaman Troçki resmi ile göz göze geliriz. Akıllarda çocukların akıbeti kalır geriye. Zira zırhlının görünmeyen yerlerine gittiklerini tahmin etmek güç değildir.

https://www.youtube.com/watch?v=DdgdU5wCp0s&feature=youtu.be